Thời Tam Quốc có thể kể đến rất nhiều mưu sĩ kiệt xuất như Gia Cát Lượng, Bàng Thống, Quách Gia, Tuân Úc. Bên cạnh đó cũng có những mưu sĩ tuy trung nghĩa nhưng không có tài năng, vô tình đẩy chủ công của mình từng bước đi đến kết cục diệt vong.

Giai đoạn tiền Tam Quốc, Viên Thiệu là thế lực chư hầu hùng mạnh nhất.

Vào giai đoạn tiền Tam Quốc, Viên Thiệu được coi là một chư hầu có thế lực hùng mạnh nhất. Luận về danh vọng hay binh mã tiền lương, châu quận thuộc địa, Viên Thiệu đều là thiên hạ đệ nhất. Thế nhưng từ một chư hầu có nhiều khả năng giành được thiên hạ nhất nhưng cuối cùng lại mất tất cả sau thất bại trước Tào Tháo, mà tội đồ dẫn đến kết cục bi thảm đó lại chính là mưu sĩ mà Viên Thiệu coi trọng nhất, Quách Đồ.

img

Quách Đồ tuy có tâm nhưng không có tài.

Quách Đồ cả đời hiến rất nhiều kế sách cho Viên Thiệu, trong đó đa số đều lợi bất cập hại. Thế nhưng điều làm người khác khó hiểu là Viên Thiệu vẫn luôn rất tín nhiệm mưu sĩ này.

Sai lầm đầu tiên của Quách Đồ chính là vào sự kiện “đón Thiên Tử”. Lúc đó, Hán Hiến Đế bị phản tặc Lý Giác và Quách Tị truy sát, trên đường tháo chạy đi ngang qua thuộc địa của Viên Thiệu.

Lúc này đại mưu sĩ Thư Thụ khuyên Viên Thiệu nên nhanh chóng đi cứu giá để sau có thể dùng Thiên Tử lệnh chư hầu. Viên Thiệu ban đầu dự định làm theo kế hoạch này, nhưng Quách Đồ lại lên tiếng can gián. Ông cho rằng Hán Triều đã kề cận bờ vực sụp đổ, Hán Hiến Đế chỉ hữu danh vô thực, đón về chỉ nhận thêm phiền phức. Viên Thiệu đột nhiên hồ đồ nghe theo lời này, để rồi người được “dùng Thiên Tử lệnh chư hầu” chính là Tào Tháo.

img

Tào Tháo có thể đón kịp Thiên Tử hoàn toàn nhờ có “sự giúp đỡ” gián tiếp từ Quách Đồ.

Sau đó, Thư Thụ lại bày cho Viên Thiệu chiến thuật “ba năm bì Tào”, nghĩa là tận dụng thế lực hùng mạnh hơn Tào Tháo để trường kỳ tác chiến, từng bước từng bước kéo sập quân Tào.

Tuy nhiên Quách Đồ lại cho rằng binh lực hùng hậu nên tốc chiến tốc thắng. Dù trước đó Quách Đồ nhiều lần hiến kế thất bại, nhưng Viên Thiệu sau hồi đắn đo vẫn nghe theo ý kiến của người này. Kết cục, Viên Thiệu binh bại bỏ mạng tại Quan Độ, các đại tướng và mưu sĩ dưới chướng cũng lần lượt đi theo Tào Tháo.