Thời kỳ Tam Quốc (220 – 280) tuy ngắn ngủi nhưng lại là một trong những giai đoạn lịch sử đầy biến động và sôi nổi nhất của Trung Quốc. Đây là cuộc đua tranh quyền lực gay cấn giữa ba thế lực lớn là Tào Ngụy, Thục Hán và Đông Ngô. Trong bối cảnh hỗn loạn ấy, thời Tam Quốc cũng sản sinh ra vô số anh hùng, hào kiệt và mưu sĩ tài ba. Bên cạnh những con tuấn mã, vũ khí được xem là người bạn đồng hành không thể thiếu của các dũng tướng trên chiến trường. Và một trong những vũ khí nổi danh nhất thời kỳ này chính là Phương Thiên Họa Kích, thứ binh khí gắn liền với tên tuổi của võ tướng Lã Bố.

Lã Bố, tự Phụng Tiên, là một trong những võ tướng kiệt xuất vào cuối thời Đông Hán. Câu nói “Nhân trung Lã Bố, mã trung Xích Thố” (Trong loài người, Lã Bố đứng đầu; trong giống ngựa, Xích Thố là tốt nhất) đã thể hiện rõ tài năng và danh tiếng của vị tướng này. Cùng với chiến mã Xích Thố và Phương Thiên Họa Kích, Lã Bố đã tham gia vào vô số trận chiến và trở thành nỗi khiếp sợ của kẻ thù. Trong tác phẩm “Tam Quốc diễn nghĩa”, hình ảnh Lã Bố cưỡi ngựa Xích Thố, tay cầm Phương Thiên Họa Kích tung hoành ngang dọc đã trở thành biểu tượng bất hủ trong lòng độc giả.

Hình tượng “chiến thần” Lã Bố cưỡi Xích Thố, tay cầm Phương Thiên Họa Kích
Phương Thiên Họa Kích là một loại binh khí đòi hỏi người sử dụng phải có trình độ cao và vô cùng thành thạo mới có thể phát huy tối đa sức mạnh của nó. Lã Bố được cho là đã luyện tập và sử dụng thứ vũ khí này một cách điêu luyện, góp phần không nhỏ trong việc đưa tên tuổi của Phương Thiên Họa Kích đi vào huyền thoại. Kích vốn là một trong những vũ khí cổ xưa nhất trong lịch sử Trung Quốc, đồng thời cũng là một loại binh khí hạng nặng, khó sử dụng hơn so với thương, mâu hay giáo. Với trọng lượng lớn và nhiều đòn thế phức tạp, kích đòi hỏi người sử dụng phải có bản lĩnh và sức khỏe phi thường mới có thể phát huy được ưu điểm của nó.
Trong thời Tam Quốc, kích chủ yếu được sử dụng bởi bộ binh với nhiệm vụ câu móc chân ngựa của kỵ binh đối phương. Ngoài ra, người sử dụng kích còn có thể dùng cán để tấn công hoặc dùng phần lưỡi phẳng để hất văng kẻ địch khỏi lưng ngựa. Theo ghi chép trong “Đãng Khấu chí”, Phương Thiên Họa Kích của Lã Bố nặng tới 20kg, với phần đầu có sức sát thương khủng khiếp khi đâm trực diện vào đối thủ.

Ngay từ nhỏ, Lã Bố đã thể hiện là một đứa trẻ có sức mạnh phi thường, võ nghệ cao cường và rất hiếu thắng. Ông được gia đình cho học cả văn lẫn võ, nhưng lại có sở thích đặc biệt với cung tên, đao kiếm. Trong “Tam Quốc diễn nghĩa”, Lã Bố được mô tả là người đã đánh bại đại lực sĩ giỏi nhất của dòng tộc khi mới 11 tuổi, và khi trưởng thành thì vô cùng dũng mãnh, có thể một mình đối đầu với vạn quân địch mà không hề run sợ, thậm chí từng chấp cả ba anh em Lưu Bị, Quan Vũ và Trương Phi.

Lữ Bố từng một mình “cân” ba huynh đệ Quan Vũ, Lưu Bị, Trương Phi
Tuy nhiên, trong cuộc đời tranh hùng thiên hạ, dù tài năng và dũng mãnh, Lã Bố lại thiếu tầm nhìn chiến lược, tính cách tráo trở và mang tiếng vong ân phụ nghĩa khi quay lưng với nhiều người như Đinh Nguyên, Đổng Trác. Cuối cùng, ông bị Tào Tháo đánh bại và mất mạng.
Mặc dù sự tồn tại của Phương Thiên Họa Kích vẫn còn nhiều nghi vấn, nhưng không thể phủ nhận rằng thứ vũ khí được ví như bảo bối này đã trở thành một phần không thể thiếu trong hình tượng của Lã Bố trong “Tam Quốc diễn nghĩa”. Câu chuyện về Phương Thiên Họa Kích và Lã Bố đã góp phần tạo nên sức hấp dẫn của một trong những thời kỳ đầy biến động và kịch tính nhất trong lịch sử Trung Quốc.